در بعد از ظهر يکي از روزهاي گرم ماه مبارک رمضان، به سمت موزه قرآن آستان قدس رضوي رهسپار مي شوم. مجموعه گنجينه قرآن در صحن کوثر حرم مطهر واقع شده است. پس از ورود به ساختمان مجموعه، طبق قرار قبلي به اتاق مسئول موزه قرآن مي روم. «ماشاء ا... شيرازي» مسئول موزه قرآن و گنجينه هداياي مقام معظم رهبري آستان قدس رضوي در ابتدا به ارائه توضيحاتي درباره موزه قرآن مي پردازد. او مي گويد:  «ساختمان اين گنجينه هم زمان با سالروز پيروزي شکوهمند انقلاب اسلامي در سال ۶۴ در ۲ طبقه و هر طبقه با ۴۰۰ متر فضاي نمايشي، راه اندازي شد که بعد از گذشت ۹ سال در سال ۱۳۷۳ طبقه همکف اين مجموعه به موزه هداياي مقام معظم رهبري اختصاص يافت و به اين ترتيب موزه قرآن کريم در طبقه اول اين ساختمان واقع شد. آثار اين گنجينه مربوط به قرون اوليه اسلامي تا قرن ۱۴ هجري است. در اين مجموعه ۸۰ جلد قرآن کريم، ۲۱ قلمدان، تعدادي وسايل کتابت قرآن کريم و... در معرض ديد عموم گذاشته شده است. قرآن هاي اين گنجينه با خطوط ثلث، نسخ، رقاع و... و مزين به هنرهاي تذهيب و ترصيع است». پس از شنيدن توضيحات اجمالي «شيرازي» به همراه او براي بازديد از بخش هاي مختلف موزه راهي مي شوم. آثار موجود در اين مجموعه در ۲ بخش جانمايي شده است. تعدادي از آثار در قسمت ورودي، پيش از وارد شدن به سالن اصلي و بقيه نيز در سالن اصلي موزه قرار گرفته است. قطعه اي از پرده بيت ا...الحرام اولين اثري است که در برابر نگاه بازديدکنندگان موزه جلوه نمايي مي کند. اين قطعه از پرده کعبه که آيه ۹۶ سوره آل عمران با هنر گلابتون دوزي روي آن نقش بسته، در سال ۱۳۷۶ به موزه قرآن آستان قدس رضوي اهدا شده است. هم چنين در کنار اين اثر تابلويي پارچه اي با ابعاد حدود ۴ متر در ۸۰ سانتي متر وجود دارد که تمامي آيه ها و زيارات مفاتيح الجنان با خط قباد روي آن نوشته شده است. تعدادي قلمدان و ابزارآلات کتابت قرآن کريم مربوط به قرن هاي ۱۲ تا ۱۴ هجري شمسي نيز ديگر آثار موجود در اين بخش از موزه است.

مسير را ادامه مي دهيم و به سالن اصلي موزه وارد مي شويم. در ابتداي مسير سالن اصلي آثاري قرار دارد که از آن ها به عنوان ارزشمندترين آثار موزه قرآن آستان قدس رضوي ياد مي شود. «شيرازي» درباره اين آثار توضيح مي دهد: «بيشتر اهميت گنجينه قرآن آستان قدس رضوي به دليل وجود اين قرآن هاي نفيس و باارزش منسوب به خط ائمه اطهار(ع) از جمله امام علي(ع)، امام حسن(ع)، امام حسين(ع)، امام سجاد(ع) و امام رضا(ع) است. واقف بيشتر اين قرآن ها که با خط کوفي اوليه روي پوست آهو کتابت شده، شاه عباس اول است و شيخ بهايي نيز وقف نامه آن ها را نوشته و منسوب بودن آن ها به ائمه اطهار(ع) را تاييد کرده است.»

بزرگ ترين قرآن موجود در اين موزه، قرآني است که به خط محقق روي کاغذ خانبالغ منسوب به «بايسنقرميرزا» نوه تيمور نگاشته شده است. البته تنها ۸ برگ از اين نسخه در تابلوهايي به ابعاد يک متر در ۱۷۷ سانتي متر روي ديوارهاي موزه قرار گرفته است. به گفته مسئول موزه قرآن آستان قدس رضوي در حال حاضر ۵۵ برگ از اين قرآن در کتابخانه مرکزي آستان قدس رضوي وجود دارد و تعدادي از برگه هاي آن هم در موزه هاي ملک تهران، ملي و... موجود است. کوچک ترين قرآن موجود در اين مجموعه که از نظر تاريخ وقف نيز قديمي ترين قرآن آستان قدس رضوي به حساب مي آيد، قرآني است که توسط «ابوالقاسم منصوربن محمدکثير» وزير و صاحب ديوان سلطان محمود و مسعود غزنوي در سال ۳۹۳ هجري قمري وقف شده است. اين قرآن به خط کوفي دوره تکامل روي کاغذ دولت آبادي نوشته شده است.

يکي از نکته هاي جالب توجه در موزه قرآن آستان قدس رضوي امکان مشاهده سير تکامل خط کوفي در قرآن هاي موجود اين مجموعه است. شيرازي در اين باره مي گويد: «ما سير تکامل خط کوفي را از خطوط اوليه کوفي در قرآن هاي منسوب به ائمه اطهار(ع) تا خطوط تکامل يافته کوفي در قرآن هاي قرون بعد شاهديم. اين سير تکامل به شکلي است که مي توانيم قرآن هاي کتابت شده در اواخر قرن سيزدهم به بعد را بخوانيم. هم چنين شاهد هستيم، از اين زمان به بعد به تدريج از کاغذ به جاي پوست آهو براي کتابت کلام الهي استفاده شده است.» در ادامه گشت و گذار در اين موزه «شيرازي» درباره ديگر نسخه هاي قرآني موجود برايم توضيح مي دهد. ۲ قرآن به خط «ياقوت مستعصمي» خطاط برجسته قرن هفتم با ۶ خط رقاع، طوقي، نسخ، ثلث، ريحان و محقق نوشته شده است. وي افزود:  قرآن مربوط به قرن چهارم هجري مشهور به خط پيرآموز، قرآن بابري مربوط به نيمه دوم قرن دهم هجري با خط اختراعي «ظهيرالدين محمدبابر» بنيان گذار سلسله مغولي در هندوستان و... ديگر آثار برجسته اين مجموعه است که هر يک به نوبه خود قابليت ارائه توضيحات و معرفي در قالب يک گزارش مجزا را داراست. اما در اين بين نسخه قرآني ديگري نيز وجود دارد که بسيار ارزشمند است. اين نسخه از کلام الهي که از بدايع هنر کتابت اسلامي به شمار مي رود، قرآني معروف به قرآن ۱۱ سطري است. هر صفحه اين قرآن يازده سطر دارد که حرف اول سطر اول با حرف اول سطر يازدهم، حرف اول سطر دوم با حرف اول سطر دهم و به همين ترتيب تا حرف اول سطر پنجم با حرف اول سطر ششم مشابه است. هم چنين حرف اول سطر وسط (ششم) هر صفحه نيز با حرف اول همين سطر در صفحه مقابل مشابه است. آخرين اثر موجود در موزه نيز قسمت ديگري از پرده بيت ا... الحرام است که در سال گذشته توسط «سيدحسين العوامي» به موزه قرآن کريم آستان قدس رضوي اهدا شده است. جالب اين که اين موزه با قطعه اي از پرده بيت ا... الحرام آغاز مي شود و با قطعه اي ديگر از پرده خانه امن الهي به پايان مي رسد. اين اثر جديدترين اثر اهدايي به موزه قرآن آستان قدس رضوي به حساب مي آيد.