حوزه هاي علميه به عنوان اصلي ترين متوليان ديني وظيفه خطير گسترش معارف اسلامي در جامعه را برعهده دارند. شکي نيست که اين نهادهاي علمي زماني مي توانند در انجام وظيفه خود موفق باشند که به شايسته ترين شکل ممکن از قرآن و عترت، ثقلين مورد سفارش نبي مکرم اسلام(ص) بهره ببرند اما برخي از کارشناسان معتقدند که در حال حاضر فعاليت هاي قرآني آن چنان که بايد در برنامه هاي آموزشي حوزه هاي علميه جاي خود را نيافته است. به منظور واکاوي اين موضوع در نشستي با حضور حجت الاسلام والمسلمين ايرواني مدير گروه علوم قرآني و حديث دانشگاه علوم اسلامي رضوي، حجت الاسلام و المسلمين عزيزي دبيرستاد تفسير حوزه علميه خراسان و حسن حکيم باشي مدير گروه پژوهش هاي قرآني دفتر تبليغات اسلامي خراسان رضوي فعاليت‌هاي قرآني در حوزه‌هاي علميه را بررسي کرديم. آن ها در اين نشست ضمن بررسي وضعيت موجود فعاليت هاي قرآني در حوزه هاي علميه و به ويژه حوزه علميه خراسان، راهکارهايي را نيز براي گسترش فعاليت هاي قرآني در حوزه و رسيدن به شرايط مطلوب مطرح کردند.

در ابتداي نشست «بررسي فعاليت هاي قرآني در حوزه علميه خراسان» خبرنگار ما اين سوال را مطرح کرد که فعاليت هاي قرآني انجام شده در حوزه هاي علميه، تا چه ميزان با نيازهاي جامعه مطابقت داشته است؟حجت الاسلام عزيزي دبير ستاد تفسير حوزه علميه خراسان که معتقد بود يکي از دلايل مهم کم رنگ بودن فعاليت هاي قرآني در حوزه و مطرح نشدن اين فعاليت ها در خارج از حوزه علميه فاصله موجود ميان نيازهاي جامعه با فعاليت هاي انجام شده است، در پاسخ به اين سوال اظهار داشت: تفسير قرآن زماني تأثيرگذار است که کارايي داشته باشد و بتواند مشکلات اخلاقي، عقيدتي، اخلاقي، خانوادگي و... جامعه را حل کند؛ همچنين به شبهه هاي موجود پاسخ دهد و رابطه انسان با خالق و خالق با مخلوق را روشن کند. در اين صورت است که طلبه ها به سمت تفسير قرآن کريم گرايش پيدا مي کنند و شايد يکي از دلايل مهجوريت قرآن در حوزه هاي علميه و بهره نبردن طلبه ها از مباحث تفسيري در فعاليت هاي تبليغي، همين موضوع باشد.با مطرح شدن اين موضوع از سوي دبير ستاد تفسير حوزه علميه خراسان، خبرنگار ما پرسيد: آيا فعاليت هاي کنوني ستاد تفسير حوزه علميه خراسان در اين راستاست يا خير؟ او پاسخ داد: رويکرد ستاد تفسير اين است که قرآن را به صحنه درس، بحث و زندگي طلبه ها وارد کند و اولويت ما نيز بحث هاي آموزشي قرآني است. در واقع بايد به نقطه اي برسيم که اجتهاد روايي، عقلي و قرآني در کنار يکديگر در حوزه حضور داشته باشد.

حجت الاسلام عزيزي در ادامه چشم انداز ستاد تفسير حوزه علميه خراسان را اين گونه ترسيم کرد: هدف ما اين است که يک طلبه از بدو ورود به حوزه علميه تا زمان پايان سطح خارج درس هاي قرآني را فرا بگيرد و در نهايت به مرحله اجتهاد در مباحث تفسيري برسد.او سپس با اشاره به برنامه هاي آموزشي پيش بيني شده در اين ستاد گفت: رويکرد اين برنامه ها اين است که طلبه آثار پربرکت قرآن کريم را در زندگي احساس کند.

در ادامه نشست بررسي فعاليت هاي قرآني حوزه علميه خراسان، خبرنگار ما از مدير گروه علوم قرآني دانشگاه علوم اسلامي رضوي پرسيد: آيا فعاليت هاي قرآني اين دانشگاه با نيازهاي موجود متناسب است يا خير؟حجت الاسلام و المسلمين ايرواني که معتقد بود در دانشگاه و حوزه اين موضوع تفاوت چنداني باهم ندارد، چنين توضيح داد: تا زماني که طلبه يا دانشجو مباني را نگذرانده باشند، نتيجه اي حاصل نمي شود و شاهد ثمره اي نخواهيم بود.به عقيده او براي تدوين مجدد علوم انساني، بايد همان گونه که مجتهدان فقهي داريم، مجتهد قرآني تربيت کنيم.ايرواني به طرح ستاد تفسير حوزه علميه خراسان هم اشاره و نظرش را درباره اين طرح چنين بيان کرد: با توجه به اين که طلبه ها در سال اول اين طرح با مباني قرآن آشنا مي شوند و همچنين تمامي آموزه هاي استاداني همچون آيت ا... معرفت و دوره هاي تفسيري در آن گنجانده شده است، فکر مي کنم اين طرح بتواند طلبه ها را به مجتهد قرآني تبديل کند.البته او در عين حال تأکيد کرد که براي تحقق کامل علوم انساني مبتني بر قرآن بايد رشته هاي ميان رشته اي نيز تدوين شود، در اين صورت فعاليت هاي قرآني مي تواند نيازهاي جامعه را پاسخ گو باشد.

در همين حال حکيم باشي مدير گروه پژوهش هاي قرآني دفتر تبليغات اسلامي خراسان رضوي، از موضوعي سخن گفت که به عقيده او مهم ترين مشکل فعاليت هاي قرآني در حوزه آموزش است.حکيم باشي اين موضوع را يادآور شد که طلبه ها، پيش از ورود به حوزه هاي علميه حدود ۱۲ سال در نظام آموزش و پرورش کشور تحصيل مي کنند. در حالي که زمان مناسب براي فراگيري تلاوت، تجويد و حتي حفظ قرآن کريم در اين ۱۲ سال است، طلبه اي که وارد حوزه علميه مي شود در بسياري از اين موارد مشکل دارد.

سوال پاياني که خبرنگار خراسان در اين نشست مطرح کرد، اين بود که وضعيت ايده آل فعاليت هاي قرآني در حوزه علميه به چه صورتي است و براي رسيدن به اين شرايط چه اقداماتي بايد انجام شود؟حجت الاسلام ايرواني مدير گروه علوم قرآني و حديث دانشگاه علوم اسلامي رضوي معتقد است؛ اين موضوع با اقداماتي همچون اجراي کامل طرح ستاد تفسير حوزه علميه خراسان، افزوده شدن رشته هاي تخصصي در زمينه علوم قرآني، تأسيس رشته هاي ميان رشته اي در حوزه و دانشگاه، ايجاد مجله هاي علمي و پژوهشي مناسب در اين زمينه و اعطاي امتياز به استادان بر اساس تحقيقاتي که در زمينه هاي علوم قرآني و تفسير انجام داده اند، محقق مي شود.مدير گروه پژوهش هاي قرآني دفتر تبليغات اسلامي هم در پاسخ به اين سوال بر چشم انداز تربيت مجتهد قرآني تأکيد و ۳ رويکرد اساسي را عنوان کرد.حکيم باشي معتقد بود که تدوين برنامه هاي آموزشي کوتاه و بلند مدت، بهره بردن بيشتر از قرآن در تمامي دروس حوزه علميه و تاسيس مراکز تربيت مدرس و مفسر قرآن کريم مي تواند در اين زمينه راهگشا باشد.او همچنين بر گسترش فعاليت هاي قرآني در ديگر نهادها از جمله آموزش و پرورش هم تأکيد و عنوان کرد: در شرايط ايده آل، حوزه علميه نبايد طلبه اي را بپذيرد که به طور کامل توان قرائت قرآن کريم را ندارد.او راهکارهاي ديگري را نيز عنوان کرد که از آن جمله مي توان به تجميع فعاليت هاي قرآني کشور و قرار دادن آن ها در اختيار حوزه علميه، محور قرار دادن علوم قرآني در حوزه علميه، تدوين سياست هاي کلان آموزشي قرآن در حوزه و تأسيس دانشگاه جامع و بين المللي قرآن کريم اشاره کرد.

علمي گزارش بعد از کمي گشتن در خيابان هاي شهر، محل برگزاري نمايشگاه آثار و دستاوردهاي اعضاي کانون مخترعان ايران را پيدا مي کنيم. هر چند محل برگزاري اين نمايشگاه در يکي از خيابان هاي کم تردد شهر است و تبليغ چنداني هم براي آن نشده، ولي به گفته مسئولان کانون مخترعان، بازديد مردم از نمايشگاه رضايت بخش بوده است. با ورود به محل برگزاري نمايشگاه از راهنمايي که يکي از اعضاي کانون است، درخواست مي کنم که با من همراه شود و در بازديد از بخش هاي مختلف اين نمايشگاه متنوع، توضيحات لازم را ارائه دهد.

اولين بخش نمايشگاه که شايد سنخيت بيشتري هم نسبت به بخش هاي ديگر با عنوان کانون مخترعان ايران داشته باشد، بخش اختراعات است. در اين قسمت تعدادي از اختراعات برجسته اعضاي کانون به نمايش گذاشته شده است.

اولين اثري که در اين بخش مشاهده مي کنيم، روباتي موسوم به «مارشالر» است.کار اين روبات هدايت هواپيماها به آشيانه در فرودگاه هاست.

قاسمي راهنماي نمايشگاه توضيح مي دهد: «اين روبات قادر است با استفاده از سنسورهايي که در آن تعبيه شده است، ارتفاع هواپيما را نسبت به آشيانه بسنجد و در صورتي که اين ارتفاع از حد مجاز کمتر يا بيشتر بود، موضوع را به برج مراقبت اطلاع دهد.» البته اثر موجود در نمايشگاه نمونه کوچکي از روبات اصلي است.

مخترع اين روبات که موفق به کسب تأييديه از شرکت هواپيمايي آسمان شده، «پيام سلخي» است.

روبات بعدي که در اين بخش به نمايش گذاشته شده، روبات پليس مدرسه يکي از اختراعات «سحر سپهر» مدير کانون مخترعان ايران است. به گفته راهنماي نمايشگاه اين روبات قادر است اطلاعات کليه دانش آموزان را به مدير مدرسه منتقل کند و اين امکان را به مدير مدرسه بدهد که از داخل دفترش با دانش آموزان صحبت کند. اين روبات مي تواند در زمان باز بودن مدرسه به عنوان ناظم ايفاي نقش کند و پس از تعطيل شدن هم دانش آموزان را از خيابان عبور دهد.

قاسمي مي گويد: «اين روبات مدال طلاي مسابقات اختراعات کره جنوبي و مدال طلاي مسابقات اختراعات ژنو در سال ۲۰۰۸  را کسب کرده است.»

ارزان ترين، کوچک ترين و سبک ترين وسيله نقليه دنيا! اين عنواني است که راهنماي نمايشگاه براي يکي ديگر از اختراعات اعضاي کانون مخترعان انتخاب مي کند. «اسکيت الکتريکي» که مدال طلاي مسابقات اختراعات مالزي، تايلند و کره جنوبي را کسب کرده است، مي تواند يک فرد ۷۰کيلويي را با سرعت ۵۴ کيلومتر در ساعت منتقل کند.

به گفته قاسمي حداقل ۵۰ درصد توان تمام وسايل نقليه دردنيا صرف انتقال خود وسيله مي شود در حالي که اين اختراع با صرف کمتر از ۸ درصد توان اين کار را انجام مي دهد. اين اثر را که اختراع «سيدرضا موسوي» يکي از اعضاي تيم ملي اسکيت کشورمان است، مي توان با صرف زماني حدود يک دقيقه روي هرگونه اسکيتي نصب کرد. اين اختراع در مرحله صنعتي شدن است.سيستم تميزکننده نماي ساختمان، کف روب و برف روب که در مقياسي بسيار کوچک تر از اندازه واقعي در اين نمايشگاه به نمايش گذاشته شده، يکي ديگر از اختراعات اعضاي کانون مخترعان ايران است.اين اختراع «اکبر بيک محمدي» مدال نقره مسابقات اختراعات لهستان را کسب کرده است.در ادامه مسير نمايشگاه به اختراعي با عنوان پرده مکانيزه مي رسيم. اين پرده که براي جدا کردن صفوف نمازخانم ها و آقايان و... کاربرد دارد، توسط «مهدي قناد» ساخته شده و در مرحله صنعتي شدن است.اختراع بعدي سپر مغناطيسي- نيوماتيکي است.اين اختراع که مدال طلاي مسابقات اختراعات مسکو وچين را در سال ۲۰۰۸، جايزه ويژه آژانس فضايي روسيه را در سال ۲۰۰۷ و جايزه ويژه مسابقات اختراعات استراليا را در سال ۲۰۰۸ و مقام برتر جشنواره نوآوري و شکوفايي را کسب کرده است، با قرار گرفتن روي بدنه وسيله نقليه مي تواند انرژي حاصل از برخورد را از طريق روغني که در آن قرار گرفته است، به يک موتور الکتريکي منتقل کند و در نهايت براي حرکت وسيله نقليه از اين انرژي حاصل از برخورد استفاده کند. مخترعان اين سپر گروهي از متخصصان ايراني به سرپرستي دکتر انوري هستند.

جالب اين که روس ها از اين فناوري ايراني در موشک هايشان استفاده کرده اند.

در ادامه مسير به اختراعي با عنوان صندلي هوشمند هواپيما مي رسيم.سنسورهايي که در قسمت هاي مختلف اين صندلي نصب شده قادر است مشکلات موجود را از طريق سيستم نرم افزاري به مهمان دار اطلاع دهد. راهنماي نمايشگاه درباره اين اختراع توضيح مي دهد: «اين صندلي در زمان «تيک آف» و «فرود» و مواقع اضطرار اهميت بسياري دارد و توسط شرکت هواپيمايي آسمان تاييد شده است».اين اثر که يکي ديگر از اختراعات گروه «پيام سلخي» است، مدال نقره مسابقات اختراعات لهستان را در کارنامه افتخارات خود دارد.

آخرين اختراعي که در اين نمايشگاه در برابر ديدگان بازديدکنندگان قرار گرفته، سيستم تصفيه آب درياست. ايده اين سيستم برگرفته از سياه چاله هاي فضايي است. اگر يک هکتار از اين سيستم در کف دريا نصب شود، مي توان آب تصفيه شده با استفاده از نور خورشيد را در خروجي آن به دست آورد. سحر سپهر براي اين اختراع مدال طلاي مسابقات اختراعات کويت در سال ۲۰۰۸ و مدال طلاي مسابقات اختراعات زنان کره جنوبي را کسب کرد.پس از بازديد از بخش اختراعات به بخش نقاشي مي رويم.در اين بخش تعدادي از آثار نقاشي اعضاي کانون مخترعان ايران به نمايش گذاشته شده است. جالب اين که به گفته مسئولان برگزاري نمايشگاه به دليل کمبود فضا در هر روز برگزاري نمايشگاه تعدادي از آثار نقاشي اعضاي کميته معماري و هنر کانون به نمايش گذاشته مي شود.

بخش بعدي اين نمايشگاه غرفه اي است که به نمايش افتخارات کانون مخترعان ايران اختصاص يافته است.مخترعان عضو اين کانون توانسته اند، در مدت ۳ سال فعاليت ۱۱۷ مدال بين المللي کسب کنند.در ادامه همراه با اعضاي کانون مخترعان ايران از ديگر بخش ها بازديد مي کنيم و در هر بخش با تعداد ديگري از اعضاي اين کانون آشنا مي شويم. نکته اي که در بازديد از اين بخش ها نظر هر مراجعه کننده اي را جلب مي کند، تنوع در فعاليت ها و آثار نمايشگاه است.

در ادامه اين نمايشگاه بخش هاي گوناگوني همچون مشاوره فني، الکترونيک و ربوتيک، پزشکي، زبان، کودک، سينماي علمي، هوانوردي، شعر، عکاسي، IT و کشاورزي قرار گرفته است.کانون مخترعان که به گفته مدير آن هم اکنون حدود ۷ هزار عضو دارد، علاوه بر فعاليت هاي فني و علمي در عرصه هنر نيز فعاليت هايي را انجام داده است که نمونه هاي آثار هنرمندان عضو اين کانون در بخش هايي از نمايشگاه در معرض ديد عموم قرار گرفته است