گروه فرهنگی هنری - بعد از گذشت حدود ۹ سال از آغاز پروژه افلاک نمای نیشابور، این مجموعه به بهره برداری نرسیده است. در پی گیری این موضوع متوجه می شویم کار ساخت بنای مجموعه به پایان رسیده و تنها موضوع باقی مانده خرید تجهیزات افلاک نماست که این نیز به دانشگاه فردوسی مشهد سپرده شده بود. مدیر روابط عمومی و همکاری های بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد در گفت و گو با خراسان با تایید این خبر، این موضوع را به همکاری نکردن شرکت آلمانی که قرار بود تجهیزات افلاک نما را تامین کند، نسبت داد. دکتر عابدین واحدیان درباره سیر کار این پروژه به خبرنگار ما گفت: «طرح تاسیس افلاک نما حدود ۹ سال قبل زمانی که جمعی از مدیران و نمایندگان شهر نیشابور دیداری با متخصصین نجوم استان داشته به عنوان مرکزی علمی، تحقیقاتی و جاذبه ای گردشگری مطرح شد و پس از رایزنی ها و تدوین طرح ها، کار آماده اجرا شد. کلیه فعالیت های مربوط به ساختمان سازی این مجموعه به هیئت امنا واگذار شد و کار نقشه اجرایی ساختمان و تاسیسات توسط یک شرکت آلمانی شروع شد. هم زمان با این کار مسائل مربوط به سفارش و خرید تجهیزات افلاک نما از یک شرکت آلمانی به دانشگاه فردوسی مشهد سپرده شده و اعتبار آن هم تامین شد. اما طی چند سال گذشته مشکلات عدیده ای از طرف آلمانی ها به وجود آمد. در ابتدا قراردادی که به توافق رسید بر این مبنا بود که آلمانی ها کار ساخت تجهیزات را در آلمان شروع کنند و هم زمان کار گشایش اعتبار و مراحل اداری پرداخت انجام شود و زمانی که تجهیزات آماده شده و به سمت ایران بارگیری شد ۷۰درصد مبلغ قرارداد، بعد از نصب ۲۰درصد و پس از گذشت ۲ سال و تایید کیفیت و گواهی عملکرد ۱۰درصد باقی مانده آن هم پرداخت شود. در این مراحل بودیم که طرف آلمانی نامه ای را به دانشگاه فرستاد که نشان می داد تحت فشار آمریکا صادر شده است. محتوای نامه بر این اساس بود که شرکت بیمه ای که قرار بوده حمل تجهیزات از آلمان به ایران را بر عهده بگیرد نمی تواند به تعهدات خود عمل کند و تقاضاکردند ۷۰درصد مبلغ به عنوان پیش پرداخت برای کالایی که هنوز ساخته نشده است، داده شود. این موضوع با توجه به قوانین داخلی برای ما مقدور نبود. پس از رایزنی با سازمان بازرسی و بانک مرکزی با پیش پرداخت ۴۰درصد در قبال دریافت ضمانت نامه های معتبر از بانک های بین المللی موافقت شد. در پی این موضوع ما قرارداد جدید را تنظیم کرده و برای آن ها فرستادیم. اما آلمانی ها قرارداد مدنظر خود را امضا کرده و برای ما فرستادند و در پاسخ به این موضوع گفتند حرف شما را اشتباه فهمیدیم. بعد از این اتفاق ما کماکان بر موضع خود مبنی بر پرداخت حداکثر ۴۰ درصد پیش پرداخت تاکید کردیم. در ضمن مواجه شدن با این شرایط ما را به این تفکر سوق داد که اگر ما ۷۰ درصد مبلغ قرارداد را برای کالایی که هنوز ساخته نشده بدهیم چه تضمینی وجود دارد که تجهیزات پس از بارگیری به سلامت به مقصد برسد. لذا با توجه به این موضوع و بحث های دزدان دریایی و... تصمیم گرفتیم محصول را در مقصد یعنی بندرعباس تحویل بگیریم. اما آلمان ها گفتند ما نمی توانیم این کار را انجام دهیم و تجهیزات را در آلمان به شما تحویل می دهیم. بعد از کشمکش ها و بررسی های فنی و تخصصی قرارداد جدیدی را تنظیم کرده و فرستادیم که در آن علاوه بر تاکید روی موضوع های نصب، راه اندازی، پشتیبانی، تامین قطعات و تحویل در مقصد توسط شرکت آلمانی، موضوع دعاوی حقوقی در دادگاه های صالح بین المللی نیز مطرح شد. در پاسخ این قرارداد آلمانی ها به ما گفتند: به دلیل این که مراحل تنظیم قرارداد طولانی شده بنا به هماهنگی انجام شده با آمریکایی ها حق عقد قرارداد جدید را نداریم. در تحقیقات بعدی که توسط نماینده شرکت آلمانی در ایران انجام شد به این نتیجه رسیدیم که آن ها دیگر اصلا قصد بستن قرارداد را ندارند. در پی این موضوع و پیشنهاد خود آلمانی ها مقرر شد بنا به قرارداد اول به ایران بیایند و پس از بازدید از تاسیسات، همان قرارداد را امضا کنند. پس از این که ما آماده کار شدیم اشکال بعدی از سوی آن ها پیش آمد. مدیر روابط عمومی و همکاری های بین الملل دانشگاه فردوسی اظهار داشت در حال حاضر در فرآیند ارائه مستندات به موسسات سوئیسی یا آلمانی هستیم و در بهترین حالت اگر هیچ مشکلی پیش نیاید می توان تا سال آینده این مجموعه را افتتاح کرد. واحدیان تاکید کرد به موجب وظیفه و باتوجه به علایق موجود تلاش های زیادی در زمینه های فنی حقوقی و اجرایی انجام شده اما کار با طرف اروپایی در کشمکش یک سری ابهامات کاملا بی پایه و اساس متوقف است. ولی امیدواریم با ارائه مستندات بتوانیم کار عقد قرارداد نهایی متناسب با منافع جمهوری اسلامی ایران را به پایان برسانیم. وی در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر خرید تجهیزات از کشور دیگر پاسخ داد ما سابقه همکاری زیادی با آلمان داشتیم و به نظر می رسید به خاطر روابط تجاری و بازرگانی امن و با سابقه هر دو طرف از این قرارداد سود ببرند. اما اگر این موضوع ادامه یابد این راهکار را نیز بررسی خواهیم کرد. شایان ذکر است مجموعه افلاک نمای نیشابور دارای قابلیت های علمی، تحقیقاتی و گردشگری بسیاری است و می تواند با توجه به طراحی های انجام شده مکانی برای گسترش نجوم در بین عموم باشد.