سرخس يکي از شهرهاي مرزي استان خراسان رضوي است که با جمعيت حدود ۳۷ هزار نفر و مساحت هزار و ۵۷۰ هکتار در منتهي اليه شمال شرقي استان واقع شده است. اين شهر به واسطه دارا بودن ظرفيت هاي عظيم اقتصادي هم چون پالايشگاه، منطقه ويژه، گمرک و... از اهميت ويژه اي برخوردار است. خبرنگاران خراسان در ادامه سفرهاي شهرستاني خود، طي سفري به اين شهر پس از بررسي مشکلات و کاستي هاي موجود، در گفت و گويي با «مرتضي اخوان» شهردار سرخس اين مسائل را مطرح کردند و پاسخ هاي او را جويا شدند. مسائل مربوط به حوزه خدمات شهري هم چون فضاي سبز، آسفالت خيابان ها، وضعيت پياده روها، وجود سدمعبر، حمل و نقل درون شهري و... از جمله موضوعات مطرح شده در اين گفت و گو است که «اخوان» در پاسخ به بخش زيادي از آن ها به مشکل کمبود اعتبارات شهرداري سرخس اشاره مي کند. به گفته وي شهرداري سرخس دليل مالکيت آستان قدس رضوي بر ۹۵ درصد اراضي اين شهر، شرايط ويژه اي از نظر درآمدهاي شهري دارد.

بقیه در ادامه مطلب

در حالي که استاندار خراسان رضوي چند روز قبل طي گفت و گوي تلويزيوني، اول مرداد را به عنوان زمان عملياتي شدن بودجه ۱۷۷ ميليارد توماني فرهنگي استان اعلام کرد، انتقادها درباره نحوه هزينه کرد اين اعتبار توسط استانداري، هم چنان ادامه دارد. بحث هزينه کرد بودجه زيارت که از همان اولين روزهاي پس از تصويب اختصاص اين اعتبار در سومين سفر استاني هيئت دولت به خراسان رضوي در ۸/۸/۸۸ بر سر زبان ها افتاده بود، با تصويب لايحه برنامه پنجم توسعه در کميسيون تلفيق مجلس شوراي اسلامي وارد فاز تازه اي شده است. ماده ۱۴ لايحه تصويب شده در کميسيون تلفيق مجلس شوراي اسلامي که به موضوع اختصاص اعتبار براي تعميق ارزش ها، باورها، فرهنگي مبتني بر هويت اسلامي، ترويج سيره و سنت اهل بيت (ع) و استفاده بهينه از ظرفيت معنوي اماکن زيارتي به ويژه در شهرهاي مشهد، قم و شيراز مرتبط مي شود، اصلي ترين محل بحث در اين باره است. «جواد آرين منش» نايب رئيس کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي و نماينده مردم مشهد و کلات در مجلس معتقد است: اين ماده مسير و نحوه هزينه کرد بودجه ۱۷۷ ميليارد توماني استان را مشخص کرده و هر اقدامي مغاير با آن در خلاف مسير اصلي تعيين شده براي بودجه است.  او تاکيد مي کند: فعاليت هاي استانداري طي اين مدت و هزينه کرد اين اعتبار تحت عنوان «ارتقاي شاخص هاي فرهنگي»، اقدامي خلاف نظر دولت در سومين سفر استاني به خراسان رضوي، ديدگاه نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در همايش ۱۴۰ نفري پايتخت معنوي ايران و متن ماده ۱۴ لايحه برنامه پنجم توسعه کشور است.

«جواد آرين منش» نايب رئيس کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي طي گفت و گويي با خبرنگار ما درباره نحوه هزينه کرد بودجه ۱۷۷ ميليارد توماني فرهنگي خراسان رضوي، به تصويب لايحه برنامه پنجم توسعه در کميسيون تلفيق مجلس شوراي اسلامي اشاره و عنوان مي کند:  ماده ۱۴ اين لايحه به درستي راهکار و مسير هزينه کرد بودجه را مشخص کرده است. بنابراين هر اقدامي که خارج از برنامه هاي مشخص شده در اين ماده انجام شود، انحراف از مسير اصلي تعيين شده براي هزينه کرد بودجه است. او که اقدام هاي استانداري را مصداقي از انحراف در اين زمينه مي داند، درباره علت به وجود آمدن اين شرايط مي گويد: اين بودجه در قالب بسيار کلي رديف هزار و ۵۰۰ ميليارد توماني ارتقاي شاخص هاي فرهنگي به استان ابلاغ شده است. اما با توجه به اين که تعريف افراد از شاخص هاي فرهنگي بسيار متفاوت است و حوزه فرهنگ نيز به چندين عنوان فعاليت مختلف مرتبط مي شود، هر کس از ديدگاه خود برداشتي نسبت به ارتقاي شاخص هاي فرهنگي دارد. در حالي که اين بودجه مربوط به ماده ۱۴ برنامه پنجم توسعه کشور است و اين ماده راهکارها و مسير هزينه کرد آن را مشخص کرده است. «آرين منش» در پاسخ به اين سوال که با توجه به تصويب نشدن لايحه برنامه پنجم توسعه و ابلاغ نشدن آن به دولت، چگونه اين انتظار وجود دارد که مسئولان استانداري از آن پيروي کنند، اظهار مي دارد: درست است که لايحه برنامه پنجم توسعه کشور هنوز در مجلس شوراي اسلامي به تصويب نهايي نرسيده و ابلاغ نشده است، اما بيش از اين هم در مصوبه هيئت دولت در سفر استاني به خراسان رضوي هدف از اختصاص اين اعتبار توسعه و تعميق زيارت، ترويج فرهنگ رضوي و «اتخاذ تصميمات هماهنگ در خصوص امور زائران از سوي معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رئيس جمهور» عنوان شده بود. علاوه بر آن مذاکره هاي نمايندگان مجلس با رئيس جمهور، همايش ۱۴۰ نفري نمايندگان مجلس با عنوان پايتخت معنوي ايران در سالروز ولادت امام رضا(ع) و ديگر درخواست هاي مطرح شده نيز به موضوع توسعه زيارت اختصاص داشت. ولي متأسفانه تمام اين مسائل کنار گذاشته شده است و تنها جدول هزار و ۵۰۰ ميليارد توماني که در بودجه سال ۸۹ به عنوان ارتقاي شاخص هاي فرهنگي کشور مطرح شده، مورد توجه قرار گرفته است.

اين نماينده مجلس شوراي اسلامي در ادامه گفت و گو با خبرنگار ما، متن ماده ۱۴ لايحه برنامه پنجم توسعه کشور را قرائت مي کند.«آرين منش» مي گويد: در اين ماده عنوان شده است که «به منظور تعميق ارزش ها، باورها و فرهنگ مبتني بر هويت اسلامي و ترويج سيره و سنت اهل بيت(ع)، سامان دهي امور زائران، استفاده بهينه از ظرفيت معنوي اماکن زيارتي به ويژه در شهرهاي مشهد، قم و شيراز، دولت مکلف است نسبت به انجام امور ذيل تا پايان برنامه اقدام کند.

ب)  برنامه ريزي و تدوين ساز و کارهاي لازم نسبت به سامان دهي و مديريت امور زائران و تأمين زيرساخت هاي لازم از طريق حمايت از شهرداري ها و بخش هاي غيردولتي.وي مي افزايد: در بند «ب» اين ماده که به موضوع هزينه کرد بودجه اختصاص دارد، به موضوع «توسعه امکانات، فعاليت هاي فرهنگي و خدمات زيارتي در قطب هاي زيارتي و گردشگري مذهبي، فراهم نمودن زمينه زيارت مطلوب و اجراي پروژه هاي زيربنايي مورد نياز در قالب بودجه هاي سنواتي» تأکيد شده است.نماينده مردم مشهد و کلات در مجلس شوراي اسلامي تصريح مي کند: بنابراين اعتبارات بودجه ۱۷۷ ميليارد توماني نيز بايد صرف توسعه امکانات و فعاليت هاي فرهنگي مرتبط با امور زائران، گردشگري مذهبي و فراهم کردن شرايط زيارت مطلوب و ايجاد امکانات و خدمات زيارتي و انجام پروژه هاي زيربنايي در پايتخت معنوي ايران شود.وي در عين حال مي گويد: اگر قرار است اين بودجه به سازمان ها و دستگاه هاي اجرايي اختصاص پيدا کند، بايد صرف آن بخش از فعاليت هايي شود که در خدمت توسعه فرهنگ زيارت و ايجاد زيرساخت هاي لازم براي اين کار است.

سرخس يکي از شهرستان هاي خراسان رضوي است که با جمعيت حدود ۱۰۰ هزار نفر در منتهي اليه شمال شرقي استان واقع شده است.وجود قوميت هاي گوناگون، تردد اتباع بيگانه به شکل سفر، ترانزيت و...، امکان دريافت برخي شبکه هاي تلويزيوني کشورهاي بيگانه بدون نياز به آنتن ماهواره، مهاجرپذيري گسترده با توجه به ظرفيت هاي اقتصادي و... شرايط ويژه اي را از نظر فرهنگي براي اين شهرستان رقم زده است.اما نکته قابل توجه اين است که امکانات و فضاهاي فرهنگي سرخس درحد مناسبي نيست و مردم اين شهرستان از اين نظر با کمبودهاي گسترده اي مواجه هستند و تنها فرهنگ سراي شهرستان هم بعد از حدود ۱۳ سال از زمان کلنگ زني هنوز به بهره برداري نرسيده است. گروه اعزامي خراسان در ادامه سفرهاي شهرستاني خود طي سفري به سرخس در کنار موضوعات گوناگون شهري، اقتصادي، اجتماعي و... مباحث فرهنگي را هم مورد توجه قرار داده است و در گفت وگو با رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي و مدير کانون هنرمندان کمبودهاي فرهنگي اين شهرستان را بررسي کرد.

 رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي سرخس در ابتدا به تشريح وضعيت و فعاليت هاي فرهنگي اين شهرستان مي پردازد و با متفاوت توصيف کردن شرايط فرهنگي سرخس با ديگر شهرستان هاي استان مي گويد: تردد اتباع بيگانه به شکل سفر، ترانزيت و...، وجود قوميت هاي گوناگون، امکان دريافت برخي شبکه هاي تلويزيوني بيگانه بدون نياز به آنتن ماهواره، بي توجهي به مسائل فرهنگي شهرستان طي سال هاي گذشته و... مواردي است که اين تفاوت را به وجود مي آورد. از اين رو بايد توجه ويژه اي به فعاليت هاي فرهنگي سرخس شود.«مصيب عاقبتي» سپس با اشاره به فعاليت ها و ظرفيت هاي فرهنگي سرخس اظهار مي دارد: ما در شهرستان به اين نتيجه رسيديم که براي ساماندهي امکانات، جلوگيري از موازي کاري و ... کليه فعاليت هاي فرهنگي را با مديريت واحد و حول محور امام جمعه و فرماندار اجرا کنيم.

رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي سرخس در ادامه از کمبود فضاهاي فرهنگي و هنري به عنوان مشکل اصلي اهالي فرهنگ و هنر اين شهرستان ياد و عنوان مي کند: تمام فضاي فرهنگي شهرستان ما به يک سالن نمايش و نگارخانه موجود در ساختمان اداره ارشاد محدود شده است. تنها فرهنگ سراي شهرستان هم با گذشت حدود ۱۳ سال از زمان آغاز عمليات احداث، هنوز به بهره برداري نرسيده و پيشرفت ۹۰ درصدي داشته است.«عاقبتي» ادامه مي دهد: همچنين سرخس جزو معدود شهرستان هاي استان است که مجتمع فرهنگي هنري ندارد. اين در حالي است که در برخي شهرستان ها بيش از ۷ مجتمع فرهنگي و هنري وجود دارد. اين موضوع ما را رنج مي دهد.اعتبارات بايد به عدالت تقسيم و فضاهاي فرهنگي در نقاط گوناگون استان احداث شود.وي در عين حال به سفر اخير استاندار خراسان رضوي به سرخس اشاره و اعلام مي کند: در اين سفر احداث يک موسسه فرهنگي و هنري در شهرستان به تصويب رسيد و ۵۰۰ ميليون تومان از محل اعتبارات فرهنگي استان به اين امر اختصاص پيدا کرد.«عاقبتي» با بيان اين که ظرفيت ها و استعدادهاي ويژه اي در زمينه هاي فرهنگي و هنري در سرخس وجود دارد، اظهارمي دارد: در حال حاضر بزرگ ترين مشکل ما کمبود فضاهاي فرهنگي و هنري است که در صورت رفع اين مشکل مي توانيم در سطح بسيار گسترده تري فعاليت کنيم.

در ادامه گفت و گو با رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي سرخس، وضعيت اعتبارات فرهنگي و هنري اين شهرستان را جويا مي شويم.در حالي که بيشتر متوليان فرهنگي و هنري شهرستان هاي استان از وضعيت اعتبارات گلايه دارند، عاقبتي مي گويد: من از ميزان بودجه فرهنگي شهرستان رضايت دارم! خوشبختانه حمايت فرماندار و امام جمعه سرخس از فعاليت هاي فرهنگي خوب است و جذب مشارکت از بخش هاي دولتي و غيردولتي هم در حد مناسبي انجام مي شود. البته بايد توجه داشته باشيم که در زمينه فعاليت هاي فرهنگي و هنري به هر ميزان که اعتبار اختصاص پيدا کند، ظرفيت فعاليت وجود دارد.او به ظرفيت هاي ويژه اقتصادي سرخس اشاره مي کند و ابراز مي دارد، اما متأسفانه برخي از اداره ها و شرکت ها نسبت به اختصاص بخشي از درآمد خود به فعاليت هاي فرهنگي کوتاهي مي کنند.

وي در ادامه به اختصاص بودجه ۲۰۰ ميليارد توماني براي ارتقاي شاخص هاي فرهنگي استان در سال ۸۹ اشاره مي کند و مي گويد: ما با توجه به اين موضوع بيش از ۱۳۰ طرح فرهنگي از اداره هاي شهرستان دريافت کرديم که پس از بررسي در ۴ جلسه کارگروهي و ۲ جلسه شوراي فرهنگ عمومي ۴۵ مورد آن ها مصوب و به استانداري ارسال شد.«عاقبتي» درباره مهم ترين عناوين اين طرح ها به طرح جامع مهندسي و توسعه فرهنگي سرخس، طرح تقويت مساجد، حمايت از خادمان فرهنگ و هنر، طرح احياي سرخس به عنوان محل عبور کاروان حضرت رضا(ع) در سفر به مرو و... اشاره مي کند.

در ادامه براي آشنايي بيشتر با ظرفيت ها و مشکلات فرهنگي و هنري سرخس با مدير کانون هنرمندان اين شهرستان گفت و گو مي کنيم.«سيد محمد موسويان» با بيان اين که در حال حاضر ۱۰ انجمن فرهنگي و هنري در شهرستان سرخس فعال است، اظهار مي دارد: در هر يک از اين انجمن ها بين ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر به طور رسمي و ثبت شده فعاليت مي کنند.او برگزاري نمايشگاه هاي قرآني، کتاب، هنري و...، شب هاي شعر، جشنواره هاي قرآن، تئاتر، موسيقي، شعر و...، همايش هاي تجليل از فعالان فرهنگي و هنري و... را به عنوان مهم ترين فعاليت هاي فرهنگي و هنري سرخس نام مي برد و مي گويد: خوشبختانه توانمندي هاي قابل توجهي در زمينه هاي فرهنگي و هنري در اين شهرستان وجود دارد. اما متأسفانه کمبود فضا مانع شکوفا شدن استعدادها مي شود.

موسويان هم چنين از بي توجهي و نبود حمايت هاي لازم از هنرمندان سرخس گلايه مي کند و مي گويد: با وجود فعاليت هاي مستمر و متعددي که هنرمندان شهرستان دارند، توجهي به آن ها نمي شود و حتي در برخي موارد برپايي نمايشگاه هاي آن ها هم مورد بي مهري واقع مي شود. در حالي که اگر مسئولان و عموم مردم شهرستان از نمايشگاه ها، آثار و فعاليت هاي هنرمندان بازديد و آن ها را براي ادامه فعاليت تشويق کنند، بي گمان شاهد فعاليت هاي بسيار گسترده تري خواهيم بود.